Yazı sıcaksa kışı üzücü soğuk! Kar, haziran ortasına dek Beydağları’nda pudra şekeri…İçinde yuvalanan insan sayısı 40 bini geçmiyor.
Önü Noelci Demre, Kaş; beri yakası Fethiye… Trafik levhalarının yarısı portakalcı Finike, başka yarısı Antalya!..
Denize, plaja hangi istikametten baksan 1 saat… Sırtını Burdur’a verirsen Kemer kıyılarını, Finike’yi, Kaputaş’ı, Patara caretta’larını Batı Akdeniz’in çatı katından izliyor üzeresin. Kırı daha bir kır, yaylası daha bir Yörük…
Daha Antalya yokken…
Isırgan makilerinin içinde domuz yavruları, servi uzunluklarında emektar römorklarını çeken traktörler dolanıyor. Bundan 2.500 yıl evvel antik Likya’nın kendine has yerleşimlerinden biriyken de bu türlü miydi bilmiyorum fakat doğusuna Pamfilya (şimdiki Antalya), batı tarafına de Karya’yı alan kent, kendine has höyüklerine de 5 bin yıllık hayat izlerini sığdırmayı bilmiş.
Choma, Soklai, Semayük ve Podalia kentleri bölgenin şimdi gün ışığı görmemiş antik hazineleri… Kendi tarihini, Antalya’dan bağımsız, hatta o daha ortalarda yokken yazmış Elmalı. Üç tarafı Beydağları ve Akdağlar’la çevrili ova, Likya’dan Bizans’a, Roma’dan Teke Beyliği ve Osmanlı’ya dek bir dizi uygarlığı barındırmış.
Serin bir soluk noktası
Bugün etrafı bacasız sanayi turizmle sarılmış olan Elmalı, Kemer-Demre-Patara çizgisinin serin bir soluklanma noktasına dönüşmüş durumda… Antalya kıyılarının sıcağından bunalanlar, soluğu, haziran sonuna kadar köy sobalarının yandığı bu yaylada alıyor.
Özgül tartısına karşın münzevi hayatı tercih eder gözüken bölge, ziyaretçilerini en bariz tarihi yapı Ketenci Ömer Paşa Camisi’yle karşılıyor. Sultan I. Ahmet periyoduna denk düşen cami, 1610 yılı açısından yalnızca Akdeniz’in değil, Ege’nin de en büyük klasik Osmanlı yapısı… 24 kubbeli medresesinin yolu Selçuklu’nun ‘tektaş’ı Kesik Minare’ye çıkıyor.
Hislerini yanına alıp çarşının içinden geçersen tam manasıyla Rumeli’desin. Kavruk kuru kahve kokusu, mermer hayratları, içinde koşuşan delişmen köy çocukları, petibör ortası güllü lokum sandviçleri, sonu salaş bir şişçi dükkânına çıkan bakır cezve dolu sokağı, çörek helvası ve leblebicileriyle çağdaş bir kervansarayı andırıyor. Yetmiyor; Bakırcılar Çarşısı, gerisindeki doruğa köy pazarını iliştiriyor pazartesi günleri.
Beyefendi Hamamı mı dediniz?
Evliya Çelebi’nin bile anlattığı muhabbet kurnalarını ıskalamak ne mümkün! Hamam sabunuyla odun sobalarının isli kokusu Ağalar Yokuşu’nu tırmanırken karışıyor birbirine. Elmalı bir istikametiyle Horasan-Anadolu çizgisini kendilerine yurt edinen vaktin İslami düşünürlerinin de bölgesi…
Kentin her noktasında bir evliya türbesi var. Vahab-ı Ümmi, Haydar Baba, Abdal Musa, Tabak Baba, Sinan-i Ümmi, (Baltası Gedik) Mahmud Dede, Ahi Baba ve daha birçok dervişin ya ömrü, ya yolu Elmalı’da kesişmiş. Kur’an-ı Kerim’i Türkçeleştiren imza da bu diyardan, tercüman Muhammed Hamdi Yazır…
En mavi yeşili Finike yolu
Antalya’nın Fethiye’ye hudut olan ilçesine “nasıl ulaşırım” diye sorarsanız: Yaylaya Korkuteli üzerinden geçmek Kemer’e nazaran daha kısa… Ancak en mavili-yeşilli yol öyküleri Finike üzerinden olanında… Hem turkuvaz Akdeniz kıyısı, hem de antik Arykanda ile Avlan Gölü’nün size söyleyeceği çok şey var bu yolun üstünde. Fethiye’den yola çıkanlarıysa virajlı bir dağ tırmanışı bekliyor.
Bir orta Cumhurbaşkanlığı Bisiklet Turu’nun da yapıldığı 1.850 metrelik Göğübeli Geçidi’ni “Geçerim ben” derseniz, buyurun Seki bayırlarına. Kaş’tan gelenlerse Gömbe’ye gerçek 50 km’lik dağ etabını katiyen göze almalılar. Demre kıyısından gelebileceğine inananlar varsa 1 saatte 104 keskin virajı da aşmaları gerektiğini bilsinler. Evet, saydım. Ve Finike’de de kesinlikle kahve molası versinler.
Argümanı, tek trafik ışığı
İlçeye yaklaştığınızda sonrası rahat… Zira tarihi merkezde sizi yalnızca tek trafik lambası karşılayacak. Elmalı’yı bundan seviyorum işte. Savı, yalnızca tek trafik ışığı… Kalabalık caddeleriyle, neonlarıyla, konforuyla karşılamıyor insanı. İçine sakin sakin çekip bırakıyor Bakırcılar Çarşısı’na. Ne en olmak üzere bir kederi var, ne “Daha fazlasını iste” demek… Doğayı okumayı her ziyarette ben burada söktüğümü düşünüyorum. Okuma yapmak isteyen düşsün yollara.
Hürriyet
