Antalya’nın batı kıyılarında devam eden arkeolojik su altı araştırmalarında, bilim insanlarını heyecanlandıran gemi batığı kalıntılarına rastlandı. Osmanlı İmparatorluğu dönemine ait olduğu belirlenen batık ve kalıntıların, savaş gemilerine ilişkin olduğu tespit edildi.
Pozisyonu prestijiyle bölgeyi kıymetlendiren bilim insanları, kalıntıların bulunduğu noktanın Akdeniz’e kolay açılan ve fark edilmeyen bir yer oluşundan hareketle Osmanlı donanmasının “gizli deniz üssü” olduğu görüşüne vardı.
Güvenlik nedeniyle pozisyonu saklı tutulan bölgede deniz tabanındaki çok sayıda çapanın ve batık gemilerin sıralı oluşu ise büyük bir donanmanın Akdeniz’e hakim, süratli hareket edilecek bu noktada hazır bekletildiğinin göstergesi olarak yorumlandı.
Batıklar tarihe ışık tutacak nitelikte
Devam eden arkeolojik su altı araştırmalarına başkanlık eden Akdeniz Üniversitesi Akdeniz Uygarlıkları Araştırma Enstitüsü Akdeniz Sualtı Kültür Mirası Anabilim Kısmı Başkanı Doç. Dr. Hakan Öniz, AA muhabirine yaptığı açıklamada, bu yıl Antalya’nın batısındaki küçük bir adanın etrafında su altı hafriyat çalışması yaptıklarını söyledi.
Burada, Osmanlı donanmasına ilişkin savaş gemisi ve kalıntılarına rastladıklarını aktaran Öniz, “tarihe ışık tutacak nitelikte” değerlendirmesi yaptığı bu gelişmenin, kendilerini heyecanlandırdığını söz etti.
Bu yıl yapılan keşiflerin, Osmanlı’nın Akdeniz’deki deniz hakimiyetini açık halde gösterdiğine işaret eden Öniz, “Yaz aylarında bir Osmanlı savaş gemisini belgeledik. Devam eden çalışmalarda bir Osmanlı savaş gemisiyle daha karşılaştık. Çalışmalarda karşımıza çıkan Osmanlı batıkları, daha çok fırtınada ya da bir formda batmış olan savaş gemileri biçiminde. Akdeniz’in güneyindeki küçük adalarımızdan birinde bilinmeyen koyda denizin tabanında çok ölçüde Osmanlı çapasına rastladık. Çapalar ve bölgesinde yoğunlaştığımız araştırmalarda Osmanlı savaş gemilerinin burayı ‘gizli bir deniz üssü’ olarak kullandığını tespit ettik. Bunu belgeledik.” diye konuştu.
“İlk kez somut bulgu elde edildi”
Bölgede yürüttükleri su altı araştırmalarında çok eski yıllara ait batık ve çapalara rastladıklarını lisana getiren Öniz, Osmanlı donanmasının izlerini taşıyan buluntuların bu alanda elde edilen birinci somut bulgu olduğunu kaydetti.
Akdeniz’de kilit bir noktanın üs seçildiğinin görüldüğüne dikkati çeken Oniz, “Savaş gemilerinin herhangi acil bir durumda süratli bir halde bölgeden hareket edebildiklerini tespit ettik. Son derece değerli bir gelişme. Osmanlı’nın Barbaros Hayrettin üzere değerli kaptanlarıyla denizde ne kadar güçlü ve çevik olduklarını biliyorduk fakat biz arkeolojik olarak birinci sefer somut bir formda Osmanlı denizciliğini ve Osmanlı’nın deniz filosunun üssünü belgelemiş olduk.” diye konuştu.
“Bu kadar Osmanlı çapasını bir ortada görmemiştik”
Bunun, değerli bir çalışma olduğunu anlatan Öniz, şu değerlendirmeyi yaptı:
“Burada gördüğümüz çapa sayısı 17 tane ve hepsi yan yana. Bir geminin yan yana nizami nasılsa deniz tabanında de tıpkı halde görüyorsunuz. Bu kadar Osmanlı çapasını bir ortada görmemiştik. Fırtına sırasında ansızın çapalarını kesip, bölgeden çıkmış yahut ansızın bir düşman filosuna saldırmak için çapaları bırakarak bölgeden hareket etmiş olabilir. Bölgede bulduğumuz öteki kalıntılarla bu gemilerin denizin üstündeyken karaya çekilmeden bakımlarının da yapıldığını gördük. Gemilerin bir kısmı savaşa hazır vaziyette limanda yahut zımnî üste beklerken birer birer bunları karaya yanaştırıyorlar. Karaya çekmeden makul bir usulle iskele ya da sancak istikametine yanlışsız iyice eğilmelerini sağlıyorlar, kurumasını bekleyip kalafatlama sürecini yapıyorlar. Böylelikle bakımı yapılan gemi, ansızın müdahale gerektiğinde 15-20 dakika içerisinde hazır hale geliyor.”
Osmanlı’nın denizi ne kadar iyi bildiği, ne kadar başarılı olduğu ve müdahaleye hazır beklediğinin bu “gizli deniz üssünden” anlaşıldığını vurgulayan Öniz, son yıllarda yapılan araştırmalarda Tunus’ta, Cezayir’de, Lübnan açıklarında çok sayıda Osmanlı batığının tesadüfen bulunduğunu kaydetti.
Bunun, Karadeniz’den Hint Okyanusu’na kadar Osmanlı’nın denizlerde güçlü olduğunu ortaya koyduğuna değinen Öniz, “Antalya’daki çalışmamızda elde ettiğimiz bulgular, buranın, şu ana kadar tespit edilen birinci deniz üssü olduğudur. 1999’dan bu yana bölgede sualtı araştırmaları yapıyoruz. Birinci sefer bir Osmanlı deniz üssünü kesin olarak belgeleyebildik.” biçiminde konuştu.
Bulunan çapaların, yerinde koruma edilerek dalış turizmine kazandırılmasını istediklerini belirten Öniz, bu yılki çalışmalarda 57 arkeolojik nitelikte batık belgelediklerini, bunun 42’sinin Antalya’da, başkalarının ise Mersin kıyılarında olduğu bilgisini verdi.
Hürriyet
