BM öncülüğünde, Kıbrıslı taraflar ve garantör ülkeler Türkiye, Yunanistan ve İngiltere’nin de iştirakiyle düzenlenecek 5+BM formatındaki Kıbrıs bahisli gayriresmi toplantı 3 gün sürecek.
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in de katılacağı toplantıda, tarafların yakın gelecekte Kıbrıs sorununa kalıcı tahlil bulunabilmesi emeliyle müzakere edebilecekleri “ortak bir zeminin” olup olmadığı tespit edilecek.
Türkiye, Kıbrıs’ta BM parametreleri olan iki toplumlu, iki kısımlı, siyasi eşitliğe dayalı ve iki kurucu devleti olan federal bir tahlile ulaşma öngörüsüyle yarım asrı aşkın müddettir yürütülen müzakerelere iyi niyetle dayanak verirken, bu temeldeki müzakerelerin Kıbrıs Rum bölümü ve Yunanistan’ın uzlaşmaz hali nedeniyle sonuç vermediği ve bundan sonra da vermeyeceği görüşünde.
Türkiye ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC), Rum kesiti ve Yunanistan’ın 53 yıldır müzakere edilen lakin başarısızlıkla sonuçlanan federasyon ısrarına rağmen, Ada’nın gerçeklerine uygun olan “iki devletli çözümün” masaya gelmesini istiyor.
Türk tarafı, hükümran eşitliğe dayalı, yan yana yaşayan iki devletin iş birliğine dayalı tahlil modeliyle Kıbrıs’ta kalıcı ve sürdürülebilir bir tahlile ulaşılacağına ve bunun Ada halkı için daha yararlı olacağı fikrini de savunuyor.
Türkiye’nin garantörlüğü, Türk askerinin Kıbrıs’taki varlığı, KKTC’nin egemenliği ve siyasi eşitliğinin kırmızı çizgileri olduğunu tabir eden Kıbrıs Türk tarafı, bunlardan asla vazgeçilemeyeceğini her fırsatta vurguluyor.
Rum tarafı, bugüne kadar Kıbrıs sorununun tahliline yarar sağlamayan BM parametrelerinin değişmemesi gerektiği ve müzakerelerin bu temelde devam etmesi gerektiğini ileri sürüyor.
Rumlar, başka yandan, Türk tarafının kapalı Maraş’ın büsbütün açılmasına yönelik planlamalarını sona erdirmesi ve Doğu Akdeniz’deki Türk faaliyetlerini sonlandırması halindeki dayatmalarını, Avrupa Birliği’ni (AB) ve öteki milletlerarası aktörleri gerisine alarak da sürdürüyor.
TÜRKİYE VE KKTC ‘NE İSTEDİĞİNİ NET BİR ŞEKİLDE’ ANLATACAK
Kıbrıs bahisli toplantı için Türkiye ve KKTC ortasında karşılıklı ziyaretler son günlerde sürat kazanırken, KKTC Cumhurbaşkanı Ersin Tatar bugün Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Ankara’da bir ortaya gelecek.
Cumhurbaşkanı Tatar ve beraberindeki heyet, bugün Ankara’da Türkiye Cumhuriyeti yetkilileriyle son sefer görüşmelerini yapacak ve Türk tarafı yarın birlikte Cenevre’ye hareket edecek.
Federasyon modelini görüşmek için masaya oturmayacağını sıklıkla vurgulayan ve Cenevre’ye yapan bir anlayışla giden Türk tarafı, toplantıda “ne istediğini açık ve net bir şekilde” anlatacak.
Hükümran eşitlik temelinde Kıbrıs Adasında iki devletin iş birliği yapacağı bir tahlil modelini savunan garantör ülkelerden Türkiye, Cenevre’de Kıbrıs konusundaki niyetlerini açık yüreklilikle ortaya koyacak.
Yaratıcı ve gerçekçi fikirlerle toplantıya giden Kıbrıs Türk tarafı toplantıda, Türkiye’nin tam dayanak verdiği “iki devletin hâkim eşitliği ve iş birliğine dayalı yeni vizyonunu” paylaşarak, muhataplarına yeni vizyonun Ada’da iki taraf için neden gerekli ve bölge için en hakikat ve en gerçekçi yer olduğunu anlatacak.
Yunanistan ve Rum tarafı Kıbrıs’ta tahlilin, yarım asrı aşkın müddettir müzakere edilen ve sonuç vermeyen “federasyon” modeliyle sağlanacağı konusunda ısrarını sürdürüyor.
Rum kısmı, müzakerelerin 2017’deki Crans Montana görüşmelerinde kaldığı yerden devam etmesi gerektiğini savunurken, Türk tarafı ise bunun imkansız olduğunu ve Cenevre’de bundan sonra neyin müzakere edileceğinin belirleneceğine vurgu yapıyor.
Tahlilin “iki toplumlu federasyon modelinden” geçtiğini savunan Yunanistan ise, hem Rum hem de Türk tarafının çıkarını sağlamaya yönelik bir müzakere için toplantılara iyi niyetle katılacağını belirtti.
Ada’nın öteki garantörü İngiltere’nin Dışişleri Bakanı Dominic Raab da şubat ayındaki Kıbrıs ziyareti sırasında gayriresmi konferansa ait ülkesinin konumuna değinmişti.
BM öncülüğündeki konferansın Kıbrıs’ta her iki topluma da yarar sağlamak ve bölgesel istikrarı artırmak için bir fırsat olduğunu belirten Raab, Kıbrıs probleminin çözülmesine yardımcı olma konusunda ülke olarak rollerini eksiksiz oynayacaklarını vurgulamıştı.
Raab, “Taraflara, esneklik ve uzlaşma gösterme isteği ile görüşmelere gelmeleri davetinde bulunuyorum.” tabirlerini kullanmıştı.
Kıbrıs sorununun bir AB sorunu olduğunu ve Kıbrıs’ta iki taraflı, iki toplumlu federasyon tahlilini savunan AB, tekrar başlaması planlanan Kıbrıs müzakerelerinde kendisinin de bulunması gerektiğini ileri sürüyor.
Cenevre’deki gayriresmi toplantıda masada olmayacak olan AB yetkililerinin, taraflarla toplantı dışında görüşmeler yapması bekleniyor.
Öte yandan, Cenevre’deki toplantı, BM Genel Sekreteri Guterres’in yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını sonrası yüz yüze katılacağı birinci toplantı olması açısından da değer taşıyor.
Guterres, Cenevre’de yapılacak gayriresmi Kıbrıs görüşmelerine tarafların “yaratıcı” fikirlerle gelmesini umuyor. Guterres’in bu daveti, Türk tarafının “yeni fikirlerin masaya gelmesi” istikametindeki tavrıyla da ahenk gösteriyor.
TÜRK TARAFINDAN TOPLANTI ÖNCESİ NET BİLDİRİLER
Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, 16 Nisan’da Cenevre’deki konferans öncesi son defa KKTC’ye ziyarette bulundu. Çavuşoğlu ve KKTC Cumhurbaşkanı Tatar, düzenledikleri ortak basın toplantısında, Kıbrıs problemine ait net iletiler vermişti.
KKTC Cumhurbaşkanı Tatar, burada yaptığı konuşmada, “Biz, BM’de devletten devlete ilişkiyi tabir edeceğiz. Böylece hâkim eşitlik temelinde bir muahede olabilir. O mutabakat olduktan, KKTC’nin bu coğrafyada kendi halkının geleceği için vereceği umut, hamasetle burası gelişecektir ve bütün Kıbrıs halkı bundan faydalanacaktır.” dedi.
Cenevre toplantısının sonucu ne olursa olsun Türkiye’nin KKTC’nin ve Kıbrıs Türk halkının her şartta yanında olacağı iletisini her fırsatta lisana getiren Çavuşoğlu, “imkansızı müzakere etmenin” hiçbir manası olmadığını ve bunun vakit kaybı olacağını kaydetmişti.
Çavuşoğlu, KKTC ziyareti öncesi katıldığı televizyon programında yaptığı değerlendirmede, “Bu vakit kaybında, bu süreçte tanınmış olmanın ve AB üyeliğinin tadını çıkaracak olan Rum kısmıdır. Kısıtlamalar altında ve ambargolar altında zorluk çekmeye devam edecek taraf da KKTC ve Kıbrıs Türk halkıdır. 20 sene, 30 sene daha müzakere etsek, 53 sene müzakere etmişiz, yeniden bir sonuç çıkmayacak federasyon için. O nedenle imkansızı zorlamanın hiçbir manası yok.” tabirlerini kullanmıştı.
Hürriyet
