Dünya genelinde kadın önderlerin ve memleketler arası örgütlerde üst seviye yöneticilik konumuna getirilen bayanların sayısı son yıllarda artış gösterdi.
Merkezi Almanya’da bulunan istatistik şirketi Statista’nın bilgilerine nazaran, 1960 ile 2021 yıllarında 58 ülke belirli aralıklarla bir bayan tarafından yönetildi. Son 50 yılda da 13 ülkenin birden fazla bayan önderi oldu.
Yeni Zelanda ve Finlandiya, 1960-2021 aralığında en fazla bayan öndere sahip ülkeler olurken, 119 ülkede bayanlar hiç liderliğe getirilmedi.
Dünya genelinde 6 bayan önder de 10 yıldan fazla iktidarda kaldı. En uzun müddet vazifede kalarak ülkesine hizmet eden bayan önderlerin başında Bangladeş Başbakanı Pir Hasina Vecid geliyor. Devir dönem iktidara gelen ve hala vazifede bulunan Hasina, yaklaşık 17 yıl Bangladeş’e liderlik etti.
En uzun müddet liderlik yapan bayanlar sıralamasında Hasina’yı yeniden muhakkak aralıklarla Hindistan’da başbakanlık misyonuna gelen İndira Gandhi izliyor. Yaklaşık 16 yıllık vazife müddetiyle Gandhi, Hindistan’ın birinci ve tek bayan başbakanı oldu.
Arka arda iktidara gelen Almanya Başbakanı Angela Merkel de 15 yıllık misyon müddetiyle en uzun müddet konumunu koruyan bayan önderlerden biri pozisyonunda.
Dominika’nın eski Başbakanı Eugenia Charles yaklaşık 15 yıl misyonda kalırken, Liberya’nın eski Devlet Lideri Ellen Johnson Sirleaf da arka arda seçilerek ülkesine 12 yıl liderlik etti.
SON 12 YILDA ÜLKESİNDE YÖNETİCİLİĞE GELEN BAYANLARIN SAYISI SÜRATLE ARTTI
Ülkesinde yönetici durumuna gelen bayanların sayısı son 12 yılda süratli arttı.
Bu artışa karşın, bir yıl içinde dünya genelinde liderlik pozisyonundaki bayanların sayısı 19’u geçmedi. Böylelikle bayan başkanlar, erkek önderlerin sayısının yüzde 10’undan azını oluşturdu.
BM Genel Sekreterliğinin 21 Aralık 2020 tarihli raporuna nazaran, bayanlar dünya genelinde, bakanlık konumlarının yaklaşık yüzde 21’ini elinde bulundururken, 14 ülkede, kabinedeki bayan oranı yüzde 50’nin üzerinde seyretti.
Ayrıyeten 2020 yılında tüm ulusal parlamentoların üyelerinin yüzde 25’ini bayanlar oluşturdu.
Parlamentodaki bayan milletvekili oranı yüzde 61 ile en yüksek ülke olan Ruanda’yı yüzde 53 ile Küba ve Bolivya, yüzde 50 ile Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) izledi.
Bayanların ulusal parlamentolarda temsil oranı 9 Avrupa, 5 Latin Amerika ve Karayipler, 4 Afrika ve bir de Asya-Pasifik ülkesinde yüzde 40 ve üzerinde seyretti.
Bu oranın yüzde 6 ile Pasifik ada devletlerinde en düşük olduğu kaydedildi.
MİLLETLERARASI ÖRGÜTLERDE BAYAN BAŞKANLARIN SAYISI ARTTI
Birden fazla BM’ye bağlı kuruluşların oluşturduğu memleketler arası örgütlerde bayan yöneticilerin sayısı da son 4 yılda süratli artış gösterdi.
2017 yılının Ocak ayında BM Genel Sekreterliği misyonuna gelen Antonio Guterres, BM kuruluşlarının üst seviye yöneticileri ortasında cinsiyet eşitliğini sağlama kelamı verdi. Guterres’in bu bahiste özel gayret göstermesiyle örgütte yönetici konumuna getirilen bayanların sayısı arttı.
New York Üniversitesi (NYU) Memleketler arası İş Birliği Merkezinin (CIC) BM bünyesinde yapılan üst seviye yönetici atamalarına ait bilgilere nazaran, atamalarda, bayanların oranı birinci sefer 2017 yılında yüzde 50’nin üzerine çıktı.
2020 yılı boyunca 20 bayan, BM Genel Sekreterliği tarafından örgütün üst seviye durumlarına atandı.
Dünya genelinde memleketler arası kuruluşlarda çalışan bayan uzmanlar tarafından oluşturulan Trade Experettes Örgütünün bilgileri de dünya genelinde 30 büyük milletlerarası örgütte bugüne kadar üst seviye liderlik konumuna getirilen 291 şahıstan 33’ünün bayan olduğunu gösterdi.
Öte yandan, 30 büyük örgütün 14’ünde, bayanların bugüne kadar üst seviye yöneticilik yapmadığı kaydedildi.
DÜNYA TİCARET ÖRGÜTÜNÜN BAŞINDA AFRİKALI BİR BAYAN
Dünya Ticaret Örgütü (WTO) Genel Yöneticiliğine 1 Mart 2021’de atanan Ngozi Okonjo-Iweala, bu vazifeye getirilen birinci bayan ve birinci Afrikalı oldu. 31 Ağustos 2025’e kadar misyonda kalması beklenen Iwela’nın WTO liderliğini üstlenmesi, örgüt tarafından “tarihi bir an” olarak nitelendirildi.
İki defa Maliye Bakanlığı, kısa müddet Dışişleri Bakanlığı ve Dünya Bankası Operasyonlar İcra Yöneticiliği yapan Iweala, misyona gelmeden Global Aşı İttifakının başında bulunuyordu.
AVRUPA MERKEZ BANKASININ BAŞINDA DA BİR BAYAN YÖNETİCİ BULUNUYOR
Fransız Christine Lagarde, 1 Kasım 2019’da Avrupa Merkez Bankasının (ECB) başkanlığına atandı.
Lagarde, Bankanın kurulduğu 1998 yılından bu yana misyona gelen birinci bayan lider oldu.
Lagarde, ECB’nin başına geçmeden evvel de 2007-2011 yıllarında İktisat Bakanlığı ve 2011-2019 yıllarında da Milletlerarası Para Fonu (IMF) başkanlığını yürüttü. Christine Lagarde IMF’nin de birinci bayan lideri oldu.
2020 yılının Mart ayında Resmi Para ve Finansal Kurumlar Forumu (OMFIF) tarafından yapılan araştırmaya nazaran ise dünya genelinde 173 merkez bankasının sadece 14’ü bayanlar tarafından yönetiliyor.
MİLLETLERARASI PARA FONU (IMF)
Bulgar asıllı Kristalina Georgieva, 25 Eylül 2019’da IMF Başkanlığına atandı. Georgieva, Christine Lagarde’dan sonra bu misyonu üstlenen ikinci bayan oldu.
IMF’de misyonuna başlamadan evvel 2016 yılına kadar Avrupa Kurulunun bütçe ve insan kaynaklarından sorumlu lider yardımcılığı misyonunu yürüten Georgieva, 2017-2019 yıllarında Dünya Bankası Üst Yöneticisi (CEO) olarak misyon yaptı.
UNESCO
Audrey Azoulay, 10 Kasım 2017’de Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) Genel Yöneticisi olarak atandı.
Azoulay, 2009-2017 yıllarında misyon yapan Irina Bokova’dan sonra bu koltuğa oturan ikinci bayan oldu.
Dünyanın önde gelen örgütlerinden biri olan UNESCO yaklaşık 12 yıldır bayanlar tarafından yönetiliyor.
AB KURULU
Alman Ursula von der Leyen, 1 Aralık 2019’da Avrupa Kurulu Başkanlığı misyonuna atandı. Böylelikle Avrupa Birliği’nin (AB) yürütme organı olan Kurula başkanlık eden birinci bayan oldu.
Von der Leyen, başkanlık vazifesine gelmeden evvel de Almanya Savunma Bakanı olarak misyon yaptı.
UNAIDS
Ugandalı Winnie Byanyima, 2019’un Ağustos ayında BM AIDS ile uğraş ajansı (UNAIDS) İcra Yöneticiliği vazifesine atandı.
Byanyima böylelikle Ajansın kurulduğu 1995 yılından bu yana bu vazifeye gelen birinci bayan oldu.
Hürriyet
