Global Karbon Projesi’nin Exeter Üniversitesi, Doğu Anglia Üniversitesi, CICERO Enstitüsü ve Stanford Üniversitesi araştırmacılarıyla hazırladığı Global Karbon Bütçesi raporu, Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Mukavelesi 26. Taraflar Konferansı’nda (COP26) açıklandı.
Rapora nazaran, geçen yıl salgın nedeniyle uygulanan kısıtlamalara bağlı olarak fosil yakıt kaynaklı karbon emisyonları 2019’a nazaran yüzde 5,4 düşüş gösterdi. Bu yıl ise birçok salgın tedbirinin kaldırılması, ekonomilerdeki canlanma, kömür ve doğal gaz tüketiminin artması sonucunda emisyonlar tekrar artışa geçti.
Fosil yakıt kaynaklı emisyonların bu yıl sonunda geçen yıla nazaran yaklaşık yüzde 5 artarak 36,4 milyar tona ulaşacağı ve salgın öncesi düzeyine yaklaşacağı öngörülüyor.
ABD ve Avrupa Birliği’nin karbon emisyonlarında 2019’a nazaran sırasıyla yüzde 3,7 ve 4,2 düşüş görülürken, Çin’in emisyonlarında tıpkı periyotta yüzde 5,5 artış bekleniyor. Hindistan’ın karbon emisyonlarının da yüzde 4,4 artacağı hesaplanıyor.
Dünyadaki fosil yakıt kaynaklı karbon emisyonlarının yüzde 31’ine Çin ve yüzde 14’üne ABD yol açıyor. AB ve Hindistan’ın fosil yakıt kaynaklı karbon emisyonlarında yüzde 7’şer hissesi bulunuyor. Öteki ülkeler birlikte ele alındığında, fosil yakıt kaynaklı karbondioksit emisyonları 2019 düzeyinin altında gerçekleşiyor.
Gözden Kaçmasın
‘Kömürden çıkış’ için 190 ülke ve tertipten koalisyon Haberi görüntüle
Son 10 yılda global ölçekte arazi kullanımı değişikliğinden kaynaklanan net karbondioksit emisyonu 4,1 milyar ton olarak gerçekleşti. Ormansızlaşma ve öteki arazi kullanımı değişiklikleri sonucunda 14,1 milyar ton karbondioksit gazı atmosfere salındı.
Ormanların ve toprağın geri kazanımı sonucunda 9,9 milyar ton karbondioksit tutularak, bu emisyonların atmosfere yayılması engelledi. Rapora nazaran, son 20 yılda ormansızlaşma ve öteki arazi kullanımı değişikliklerinden kaynaklı emisyonlar görece sabit kaldı.
Ormanların ve toprağın tuttuğu emisyonlar da bu periyotta artış gösterdi. Bu durum, arazi kullanımındaki değişimden kaynaklı net emisyonların yakın vakitte azaldığına işaret ediyor.
Exeter Üniversitesi Global Sistemler Enstitüsü’nden Prof. Pierre Friedlingstein, rapora ait değerlendirmesinde, iktisatların salgının tesirlerinden toparlandığı süreçte emisyonların süratle artmasının, global ölçekte iklim değişikliğiyle hemen harekete geçmeye yönelik gereksinimin kıymetini gösterdiğini belirtti.
Bu yıl, global ölçekte fosil yakıt kaynaklı karbondioksit emisyonlarındaki toparlanmanın, salgın öncesindeki fosil yakıtlara dayalı iktisada dönüldüğüne işaret ettiğini aktaran Friedlingstein, “Bazı ülkelerin salgın sonrasındaki ekonomik toparlanma planlarında yeşil iktisada yönelik gerçekleştirdikleri yatırımların, salgın öncesi emisyon düzeyine ulaşmayı engellemek açısından kendi başlarına yetersiz kaldığı görülüyor.” değerlendirmesinde bulundu.
Hürriyet
