Yapılan araştırmaya nazaran kripto paralar üzerinden varlıklı olma hayali 15 yaşa kadar düştü. Türkiye’de de birçok genç bu furyaya kapılıyor. Öğrenciler verilen kredi ve bursları, ailesinin gönderdiği parayı hatta cebinde kalan az ölçüde harçlığını kripto paralara yatırıyor. Uzmanlar “Gençler risk almaktan çekinmiyorlar. Bunun için onları koruyacak etik üst şuur oluşturulmalı” diyor.

ABD Bankası The Wells Fargo tarafından yaptırılan bir araştırma kripto paralar üzerinden güçlü olma hayalinin 15 yaşa düştüğünü gösteriyor.

Toplumsal medyada kulaktan kulağa yayılan muvaffakiyet kıssaları kısa vakitte çok para kazanma hayallerini besliyor ve ülkemizde de birçok öğrenci bu furyaya kapılıyor. Çok sayıda üniversite öğrencisi, yüksek öğretim için verilen kredi ve bursları, ailesinin gönderdiği parayı hatta cebinde kalan az ölçüde harçlığını büyük umutlarla kripto paralara yatırıyor.

Uzmanlarsa uyarıyor: “15-20 yaş ortası gençlerin yüreklerinin en yüksek olduğu devir. Bu devirde risk almaktan çekinmiyorlar. Lakin maksat günü kurtarmak olmamalı. Bunun için onları koruyacak etik üst şuur oluşturulmalı.”

KAZANAN DA VAR KAYBEDEN DE

ODTÜ Kuzey Kıbrıs Yerleşkesi Rehberlik ve Ruhsal Danışmanlık Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Aslı Bugay Sökmez, ”Kripto paralar gençler ortasında çok fazla tanınan hale geldi. Yerleşke içinde birkaç öğrencimin çok iyi para kazandığına şahsen şahit oldum. Hatta maddi durumu iyi olmayan bir öğrencim bir gün okula lüks bir otomobille geldi” diyor.

Lakin Bugay’ın daha sonra söyledikleri pek iç açıcı değil: “Her vakit öğrencilerin kripto para ile imtihanı olumlu olmuyor. Üniversite öğrencisi 20 yaşındaki Halil Utku Şimşek devletten aldığı KYK kredileri, okuduğu süreçte çalışarak kazandığı paralar dahil olmak üzere biriktirdiği bütün parayı kripto para borsasında kaybetti.

RİSK ALMA HAMASETİ

Şimşek bu husustaki tek örnek değil. KYK’dan aldıkları burs ve kredilerle yatırım yapanların sayısı gitgide artıyor. Araştırmalara nazaran yatırımcıların yüzde 50’si 18-24 yaş aralığında. 15-20 yaş ortasındaki gençlerin yüzde 45’i kripto hakkında ebeveynlerinden daha çok şey bildiğini düşünüyor.

Kripto paradaki en kıymetli nokta genç kuşağın teknoloji kullanımı konusundaki özgüveni. Gelişimsel özellik olarak 15-30 ortası yaş kümesi risk almaya daha açık. Y jenerasyonunun kripto para borsası karşısındaki tavrı, “ben bir deneyeyim” formunda oluyor. Genç yaştaki benim başıma bir şey gelmez inancı da risk alma yüreğini artırıyor.”

‘ÇOĞU NEYİ NASIL YAPTIĞINI BİLMİYOR’

Prof. Dr. Cem Sütçü – Marmara Üniversitesi Bilişim Anabilim Kısmı: “Öğrencilerin paralarını burada çarçur etmeleri gerçek bir şey değil. Onun yerine altında yatan teknoloji üzerine baş yorup neler yapabiliriz diye düşünseler uzun vadede daha yararlı olur. Hepimiz toplumsal medyada birçok olumsuz örnek görüyoruz. Ancak bu kripto paraların yanlış olduğu manasına gelmiyor. Yani bıçağı ekmek kesmek içinde kullanabilirsin, birini yaralamak için de… Şu an çoğunluk neyi, nasıl yaptığını bilmiyor. Twitter’da birisi bir coinin yükseleceğini söylüyor, duyan ona yatırıyor parayı. Yetkililerin bu sistemin nasıl çalışacağını, kimin nereye kadar ne yapma hakkı olacağını belirlemesi gerekiyor.”

‘YASAKLAYALIM DİYEMEYİZ’

İsmail Hakkı Polat- Kadir Has Üniversitesi Yeni Medya Kısmı Öğretim Vazifelisi: “Kredi kartı mecburiliği olduğu için kripto para borsasında süreç yapacak kişinin en az 18 yaşında olması gerekiyor. Gençler aile büyüklerinin kartlarını kullanarak sisteme girebiliyor. Oyunlardan aşina oldukları alım satımlar, onların dünyasında para kavramını somut hale getiriyor. Bu durumda da gerçekle dijital dünya karışmaya başlıyor. İşte bu yüzden gençleri bilinçlendirmek gerekiyor. Gençler neyin gerçek neyin yanlış olduğunu bilmeden kripto para denizine dalıyorlar. Kripto paraları yasaklayalım diyemeyiz. Gençlerin bundan korunması için etik ve ahlaki şuurun de geliştirilmesi gerek.“

‘YATIRIM ARACI OLARAK GÖRÜYORUM’

UZMAN Psikolog Caner Aydın ise yüksek lisans eğitimi sırasında sanal paralarla tanışmış. Yatırılacak paranın ölçüsünün değerli olduğuna dikkat çeken Aydın, “Haberlerden çok etkilendim için bu işe girdim. İşin içine dahil olunca bana daha mantıklı geldi. Dolar, altın üzere bir yatırım aracı olarak görüyorum. Burada en değerli faktör yatırım yapılacak ölçü. Bilhassa öğrenciler gereksinimleri olan parayı buraya yatırmamalı. Bu usul paraları kaybetmek herkes için üzücü durumlara yol açıyor” dedi.

‘BU İŞİN OKULUNU OKUYORUM’

BURSA Uludağ Üniversitesi Ekonometri Kısmı 2. sınıf öğrencisi Tuğberk Yıldırım kripto paralarla alakasını şöyle anlatıyor: “Sivaslıyım, babam sürücü, annem belediyede toplumsal hizmetlerde çalışıyor. Bitcoin’i ve bu piyasayı elimden geldiğince takip etmeye çalışıyorum. Fizikî çalışmayla kazanacağımdan daha fazla parayı aklımı kullanarak sağlayabilirim. Öğrenciler ortasında çok tanınan bir durum. Ne yazık ki insanların birden fazla kulaktan dolma datalarla yatırım yapıyor. Bunu riskli bir durum olarak görüyorum. Paypal ülkemizde kullanılmasa da daha emsal uygulamalar sayesinde 18 yaş altı bu yatırımları çok rahat yapabiliyor. Kripto paralara duyduğum ilgi üniversitede ekonometri kısmını seçmeme neden oldu. Bu sayede tüm olan biteni istatistiksel olarak algılamam da bana çok yarar sağlıyor. Kaybettiğim de oluyor lakin bu işin geleceği olduğunu düşünüyorum.”

‘BİLGİ SAHİBİ OLMADAN GİRİLMEMELİ’

İSTANBUL Üniversitesi Radyo, Televizyon ve Sinema kısmı 4’üncü sınıf öğrencisi Enes Akkoyun son iki yıldır Bitcoin ile ilgileniyor. Akkoyun, “Küçüklükten beri teknolojiye merakım vardı. Teknolojiye olan ilgimden ötürü bir risk olsa dahi denemem gerektiğini düşündüm. Yatırım olarak değil de geleceğin teknolojisi olduğuna inandığım için girdim bu olaya. Geçen sene pandemi devrinde çok tanınan hale geldi. Haberlerde konuşulmaya başladıkça insanların harekete geçtiğini gördüm. Ancak ne olursa olsun bilgi sahibi olmadan yapılmamalı” diye konuştu.

‘RİSKTEN HAZ DUYULUYOR’

DUKE Üniversitesi’nde Bitcoin üzerine yürütülen bir araştırmaya nazaran, şayet bir olay arka arda iki kere gerçekleşirse insan zihni o olayın yine gerçekleşeceğini otomatik olarak öngörüyor.

Bitcoin yatırımlarının da arka arda birkaç hafta yükselişiyle birlikte, geleceği meçhul olmasına karşın yatırımcıların artışın devam edeceğine dair inançları artıyor. Bu kripto paranın kıymeti arttıkça bireylerin varsayımlarına daha fazla güvenmeleri gerektiğine dair hisleri da güçleniyor.

Stanford Üniversitesi’nde psikologlar tarafından yürütülen bir araştırma ise yatırımcıların asıl dehşetinin maddi kayıp yaşamaktan çok öteki yatırımcılardan daha az kazanmak olduğunu ortaya koydu. Bu noktada devreye giren adrenalin ve kişinin risk faktörlerinden aslında haz duyuyor olması da Bitcoin tutkusunun sürmesi ve popülerliğinin artması konusunda belirleyici olabiliyor.