Anket yapılan çocukların;
- %45’i siber zorbalığa maruz kalmış,
- %39’u hakkında olumsuz izlenim oluşmuş,
- %29’u şiddet ve cinsellik içeren içeriklere maruz kalmış,
- %28’i siber tehdit almış,
- %17’si yabancı birisiyle yüz yüze buluşma yahut cinsel taciz üzere riskli temaslarda bulunmuş,
- %13’ü oyun bağımlılığı riski altında ve
- %7’si toplumsal medya bağımlılığı riski altında.
Veriler rahatsız edici derecede yüksek. Bilhassa gaye kümesinin 8-12 yaş ortasında çocuklar olduğu düşünüldüğünde bu oranlar çok daha rahatsız edici hale geliyor. Aşağıdaki grafiğe bakıldığında çocukların çevrimiçi güvenlik endekslerine nazaran orta kümede yer aldığı görülmekte. Cep telefonu olmayan ve toplumsal medya ve oyun oynama aktifliği az olan çocuklara nazaran cep telefonuna sahip olan çocuklar ortalama %20, toplumsal medyada etkin olan ve daha fazla oynayan çocuklar ortalama %40 daha fazla risk altında.
Türkiye’nin ayrıntılı karnesine baktığımızda siber riskten sınıfta kaldığını söyleyebiliriz. Dijital ortamları disiplinli kullanım, dijital yetkinlik, bağlanırlık ve rehberlik ve eğitim alanlarında global ortalamanın üzerinde iyi bir not almış durumdayız. Toplumsal altyapıda ise ortalamaya yakın bir notumuz var.
Çocukların çevrimiçi güvenliklerini sağlamak için onları bu hususta bilinçlendirmeyi hedefleyen DQ (Dijital Zeka) Enstitüsü’nün kurucusu Dr. Yuhyun Park ile birkaç sene evvel Türkiye’ye geldiğinde sohbet etme imkanı bulmuştum. Uzun soluklu bu çalışmalarını Türkiye’ye getirme konusunda bir telekom şirketimiz ile iştirak yapmışlardı ve teknoloji doruğunda tanıtımı yapılmıştı. Dr. Park, bu çalışmaların eseri olarak ortaya çıkan Çocuk Çevrimiçi Güvenlik Endeksini şu halde tanıtıyor:
“Çocuk Çevrimiçi Güvenlik Endeksi, dünyadaki çocukların çevrimiçi güvenliği hakkında herkese bir uyandırma daveti olarak hizmet vermelidir.”
Türkiye, bu davete yanıt verdiğinden beri çocuklarımızın DQ’larında ortalama olarak %11 artış gözlemlendi. Bu hafta yeni datalar ışığında tabloyu biraz daha netleştirmek istedim. Gelecek hafta ise dijital zekanın tarifi, çocuklarımızı bu hususta nasıl geliştirebileceğimize dair bilgileri paylaşmayı planlıyorum.
Raporun ayrıntılarına bakmak isterseniz, raporun özgününe https://www.dqinstitute.org/child-online-safety-index/ adresinden erişilebilir.
Sağlıcakla kalın,
Doç. Dr. Serkan Özel
Boğaziçi Üniversitesi
@serkanozeltx
Hürriyet
