Bilim beşerler kuşlar üzerinde enteresan bir çalışmaya imza attı. Kanada’daki McGill Üniversitesi’nden zoologlar, yabani kanarya, zebra ispinozu, bayağı ispinoz, bataklık serçesi ve saz ötleğeninin de ortalarında bulunduğu 15 kuş tipinin ötüşlerin tahlil etti.

Yapılan araştırmalar sonrası, ötücü kuşların anlaşılmayı kolaylaştırmak için uzun cümleleri ve sözleri parçaladığı, bir öteki deyişle beşerlerle birebir konuşma kalıplarını kullandığı ortaya çıktı. Uzmanlar kuşların cıvıltılarında cümle ne kadar uzun olursa, içindeki ses kesimlerinin da o kadar kısa olduğunu buldular.

Araştırmanın detayları Current Biology mecmuasında yayımlandı. Buna nazaran, ötücü kuş cinsleri daha uzun cümleleri bir ortaya getirirken daha kısa ‘öğeler’ kullanma eğiliminde oluyor. Yani kuşlar da tıpkı beşerler üzere, Menzerath Yasası olarak bilinen bir modeli kullanıyor.

Alman fonetikçi Paul Menzerath’ın ismini taşıyan Menzerath Yasası, daha büyük lisan yapılarının daha kısa modüllerden oluştuğunu söylüyor. Bu yasaya nazaran, daha uzun sözler fazladan heceler içeriyor, lakin bu heceler daha kısa olma eğilimi gösteriyor. Tıpkı formda, bir cümleyi oluşturan cümleciklerin sayısı çoğaldıkça, cümlecikler kısalıyor. Bu kanunu insan lisanına uyarladığımızda, uzun cümlelerin daha kısa sözcüklerden oluştuğunu söylemek mümkün.

Dilbilimciler, yasanın yalnızca beşerler için değil hayvanlar için de muahedeyi kolaylaştırarak bağlantısı daha verimli hale getirebileceğini düşünüyorlar.

KUŞLARIN EĞİTİMİ İLE İLGİLİ OLABİLİR

Öte yandan çalışmanın müellifi Jon Sakata, “Baktığımız tüm ötücü kuş tiplerinde Menzerath Maddesi’ni gördük. Öbür çalışmalarda bunun primatlar ve penguenler ortasında da olduğu ortaya çıkmıştı. Fakat bunun hayvanlarda daha gelişmiş bir irtibatın varlığını yansıtıp yansıtmadığından emin değiliz” diyor ve ekliyor: “Ötücü kuşlarda gördüğümüz bu bağlantı kalıplarının fizikî yatkınlıklardan ve kısıtlamalardan kaynaklanması mümkün olabilir.“

Ötücü kuşları dinlediğimizde, tekrarlanan melodileri yahut cümleleri duyabiliyoruz. Her cümle, birbiri arkasına dizilmiş farklı seslerden oluşuyor. Kuşların ebeveynleri tarafından ‘eğitilmesi’ bu ses dizilimleri bağlamında kıymetli farklar yaratıyor.

Araştırmacılar, ebeveynleri tarafından tipik olarak yetiştirilen ve eğitilen kuşların ötüş kalıplarını, ebeveynleri tarafından eğitilmemiş kuşlarla karşılaştırdıklarında farklılıklar gördü. Teksas Üniversitesi’nden Logan James, “Eğitimsiz kuşların çıkardığı sesler, ebeveynleri tarafından yetiştirilen kuşların çıkardığı seslerden çok farklıydı” diyor. Bu sonuçlar, fizikî yatkınlıkların yahut sınırlamaların bu müzik kalıplarının üretilmesinde rol oynayabileceğini gösteriyor.

Hürriyet