Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, tüm dünya ekonomilerinin tarihi büyük bir kriz yaşadığını fakat Türkiye’nin bu durumdan en az etkilenen ülkelerden biri olacağını söyledi. Bakan Albayrak “Dünya yanıyor. Iktisat bilimi yüzde 100 matematik değil. Bir kesim bir lobi var. Krizlerden çok kriz lobileriyle uğraşıyoruz” açıklamasında bulundu.
Bakan Albayrak’ın açıklamalarından notlar;
-Yoğun mu geçiyor?
Aslında yaz ayları sakindir ancak global bir fırtına koptu çok da sakin değil.
-Kur yükselince telaşlanıyorum, endişelenmeli miyiz?
Dolarla mı maaş alıyorsunuz ? Öncelikle onu sorayım. Kur algısıyla ekonomiyi ölçme konusunda bir psikolojiye girmiş. Evvelden kur çok daha fazla etkiliyordu. Artık iktisatta bir dönüşüm var. 2 sene evvel de bu düzeylerdeydi. Düştü.
2 sene öncesine bugün Türkiye iktisadı çok daha güçlü. Dünya tarihinin en büyük iktisat krizi yaşanıyor. Bana nazaran iyi, size nazaran makus. Hayır. Tüm dünya haritasına bakalım. Salgından gelişen ve gelişmekte olan ülkeler ne kadar etkilenmiş. Türkiye bu noktada en az etkilenen ülkelerden bir tanesi. Borsa performansın bir çok ülkede küçülme ve düşme yaşamış, Türkiye daha iyi noktada. Güney Afrika, Brezilya, Meksika yüzde 20-25 para ünitelerinde kıymet kaybetmiş. Etkilenmiş. Türkiye yüzde 17-18 etkilenmiş. Büyüme sayıları açıklandı. ABD yüzde 33, Avrupa yüzde 15’lerde daralma yaşadı. Türkiye yeniden en az etkilenen ülkelerden olacak.
Türkiye güllük gülistanlık demeyiz. Dünya yanıyor. Iktisat bilimi yüzde 100 matematik değil. Bir kesim bir lobi var. Krizlerden çok kriz lobileriyle uğraşıyoruz.
-Dünya ekonomilerini etkileyen bir süreçten geçiyoruz. Bunun bize olumsuz tesiri var. Lakin başka ülkelerden daha az etkilendik diyorsunuz.
Evet, etkilenmeye devam edeceğiz. Fakat en az etkilenenlerden olacağız. ABD’de 50 milyona yakın işsiz olacak. Dünyada 300 milyona yakın işsiz kalacak deniyor. Öteki ülkelerdeki arkadaşlarla tesirini konuştuk. Washington’da tanesi 2 dolardan maske alıyorlardı. Paranız var paranız olsa da tesir etmiyor. Sıhhat sistemi. Paranız olsa da alamıyorsunuz. Ancak Türkiye ekonomik durumu olmayanlara da yardımcı oldu.
Türkiye’de Sıhhat Bakanımızla konuştuk. Sıhhat çalışanlarımıza neler yapabiliriz…
Pandemi sürecinde hastaneler olağanüstü… Sadece o değil. O kadar muazzam projelere onay verildi ki. Ben inanılmaz gurur duydum. Mükemmel geçti.
Bakan Beyefendi dedi ki biz 1000 sorti yapmıştık. Suriye operasyonunda 10 binden fazla sorti yaptık, dedi. Türkiye o denli bir masaya yumruğunu vuruyor ki. Hala kurtarma paketleri konuşuluyor. Bakan Beyefendi dedi ki “Biz 1000 sorti yapmıştık. Suriye operasyonunda 10 binden fazla sorti yaptık” dedi. Türkiye o denli bir masaya yumruğunu vuruyor ki. Hala kurtarma paketleri konuşuluyor.
Salgının tesiri var, bu maliyetler var. Türkiye direnç içindeyse kriz beklentilerine girmek yanlıştır…Birçok ülke bütçe açığında yüzde 10-25’leri konuşuyor. Gelirler sıfır. Buna karşın yüzde 5 ve 6’ları konuşuyoruz biz. Boşluk seviyesi örnekleri vereyim. İngiltere, Japonya, Avrupa’da birçok ülke borç rasyosu bizde yüzde 30’lar bu saydıklarımda yüzde 100’ler…Gezi’den beri battık bittik lobisi 2013’te de ne diyordu ekonomiyi durdurun. Artık ne diyorlar IMF’ye teslim edin. Bizim azınlık bölümümüz var toplumsal medya ile yatan kalkan. Bir kesim üzerinden kuşatma var. Anadolu’da geri dönüşler alıyorum. 3 ay boyunca geri dönüşlere bakıyorum. Birçok vilayetten geri dönüş aldık. Sokağa çıkılmayan iklimde biz takviye verdik. 210 bin firmaya 150 milyon liradan fazla takviye verdik. Düşük maliyetlerle takviye sağladık.
– Kampanyaların tesiri olur mu gerçek iktisada neden önemsiyorsunuz?
STK’lar önceliğinde, akademik topluluk üzerinde tenkit getirenler var… 2’ye ayırmak lazım. Eleştirenler ve makûs niyetliler. Toplumsal medyadan sayanlar… Negatif Türkiye’yi nasıl etkileriz. Etkileme güçleri her geçen gün azalıyor. Gitgide Türkiye’de bu manada azalıyor. Bu bir ulusal bağımsızlık uğraşı. Ulusal bağımsızlık modeli ortaya koymalısınız. 2 yıldır kıyamet bundan kopuyor. Dedik ki Türkiye eski modelden çıkıyor. Yüksek faiz, ithalata bağlı… Sıcak paraya bağımlıyım, ithalat devam ettik, bütçeyi tuttururum… Olmaz. Gidin sorun değişimin 2 yılda geldiği noktada… Pandemi olmasa bitiriyorduk. Bitireceğiz.
Türkiye rekabetçi kur, düşük faizle, üretime bağlı değişikliği var. Beraberinde siyasi olarak da savlı konuma taşıyacak. Gülüyorum. 2 yıldır Türkiye başarılı çaba verdi. Şunun altını çizmek lazım. Ben birileri üzere şunu derim Doğu Akdeniz’de ne işimiz var, IMF’yle anlaşsak ne hoş olur, Suriye’de ne işimiz var. Sıcak para gelsin. Ayasofya’yı açsak, bağımsızlık mı bu… Bağımsızlık gayreti bununla birlikte farklı ekonomik gayretler veriyor.
Ben Güç Bakanlığım devrinden beri bu sürecin içindeydik. Fatih, Oruç Reis, Barbaros’la beraber… Sonra ne olacak… Akdeniz’e ayağımızı atamayacağız. Bu türlü bir şey olur mu ? Bir ülke geliyor turizmle bağlantılı süreci bunla ilişkilendiriyor. Sizi açarız vatandaşlarımızın gelmesine Doğu Akdeniz’den çekilin biz hayal dünyasında yaşamıyoruz. Dünya çok öbür iklimde büyük bir hengame içindeyken bizim kimsenin malında gözümüz yok.
– Ben yeni yaklaşım getiriyorum. Kur artıyor paniğe kapılalım eski argüman mı?
Eski ancak tesiri yok. Kur çıkıyor, iniyor. Her ülke üzere Türkiye de etkileniyor. Eskisine nazaran çok daha az etkileniyor. Bırakın Kardak krizini son donanmasıyla çok önemli bir sayıda Türkiye. Haklarını savunacak çerçevede süreçler geliştiriyor. Onu yapıyor, bunu yapıyor.
Her geçen gün daha da güçlenecek Türkiye.
Bu bir mecburilik. Bu türlü bir süreçte… Beyrut’ta, Irak’ta, Libya’da yaşananlar… Hollywood sineması izlemiyoruz. 15 Temmuz’da kim yaptı, darbeyi kim yaptı. Kimler toplumsal medya mecraları üzerinden operasyon çekiyor.
Profesör kılıklı şahıslar toplumsal medyadan Türkiye batacak diyor. Bir baktık. ABD’de FETÖ’cü. 7 yıldır başkanına Türkiye kenetleniyor. Yargı süreçlerinde, darbede, toplumsal süreçlerde…
Bu süreçte iktisat içinde olduğu için… Berat Albayrak kıymetli değil. Bu süreç çok daha iyi noktaya gidiyor.
– Sıcak para gereksinimimiz var mı?
Sıcak para 2 yıldır Türkiye’de çok. Muhtaçlığımız yok. Pandemiye yakalandık. Gayelerimizden geri koymadı. Yalnızca ertelendi.
– Pandemi olmasaydı…
Amaçlarımızın birçoğunu tutturacaktık. Yüzde 5 büyüme… Cari hedeflerimiz… Bir ekip sapmalar alışılmış olacaktı. 65 milyar dolarlara düştü MB rezervleri 2008-2009’da…
Yılın tamamında eksi 5 küçüldü Türkiye. O yıllarda… Türkiye’nin tarihinde yok. Sıfır olmasına karşın bu yılı 2008-2009’dan daha iyi kapatacağız.
Yalnızca resesyon algısıyla değil. Büyük duruş bu. Bir dal değil. Dünya durdu.
– Bu türlü bir durum halka anlatılır… Siz fazla girmiyorsunuz bu konuya… Mazeret mi sunmak istemiyorsunuz?
Türkiye’de esasen birileri tarafından olumsuz algı üzerinden toplum psikolojisini negatife itmeye yönelik süreç var. Biz sorumluluk makamındayız. Biz tahlil üretmeliyiz. Biz mazeret değil, tahlil üretme daha iyi noktasında sorumluluk taşıyoruz. Ben siyasetçi olmadığımdan birilerine fatura etme yok.
– Faizleri yükseltin dolar düşsün… Faizle ilgili adım atılmalı mı?
Son devirde tüm bu süreçte farklı bölümlerden farklı yorumlar daima oluyor. Burada konu net bir formda Türkiye iktisadını büyütecek, gerçek iktisadını destekleyecek. Faiz dışarıdan daha çok içeriyle ilgili.
Başta ne dedim yeni iktisat. Dışarıdan gelen sermayede gerçek yatırımcı için öncelik diyoruz. 2’ye ayırıyoruz. Vur kaç ve gerçek yatırımcı. Pandemi ve sürecinin olağanlaşmasına daha başlamadık. Olağanlaşma sürecinde değiliz.
Bu süreçte ikinci dediğimiz yatırımcıları çekmeye talip oluyor. Gerçek iktisat, yüksek faiz, bedelli TL dedik ya… Kim bu periyotta fabrika kurayım, istihdam yapayım demiş. Kim ithalatçı olmuş…
Bu paradigma değişikliği. Türkiye’nin faiz ve kurda daha az bağımlı olduğu periyotta güçlü bir biçimde devam edecek.
Hürriyet
