2021 yılının teması, üreme sıhhatine ve tüm insan haklarına öncelik  verilmesi oldu. Türkiye, nüfus büyüklüğüne nazaran sıralamada 235 ülke  ortasında 19. sırada yer aldı.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yapılan açıklamaya nazaran, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından, 1989 yılında dünya nüfusunun 5 milyar beşere ulaştığı tarih olan “11 Temmuz 1987”  tarihi “Dünya Nüfus Günü” olarak kabul edildi. Bu özel günde Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu (UNFPA) tarafından her yıl nüfusun önemli  bahislerini ele alan bir tema belirlenmekte ve bu temaya ilişkin  farkındalık oluşturmaya yönelik çalışmalar yapılıyor.

UNFPA, son yüzyılın en büyük global sıhhat sorunu olan Covid-19  salgınının dünyadaki tüm insanları, bilhassa de “kırılgan nüfus”  olarak tanımlanan kümelerin sıhhatini tehdit ettiğine ve toplumsal  cinsiyet eşitsizliklerini şiddetlendirmekte olduğuna vurgu  yapmaktadır. UNFPA, pandemi periyodunda sıhhat sistemlerinin yetersiz  olduğu ülkelerde üreme sıhhati hizmetlerine ve aile planlama  sistemlerine erişim sağlayamayan ve ayrıyeten aile içi şiddete maruz  kalan bayan ve kız çocuklarına dikkat çekmektedir.

Bu doğrultuda UNFPA, 2021 yılı Dünya Nüfus Günü temasında, değişen  doğurganlık oranlarının tahlilinin üreme sıhhatine ve tüm insan  haklarına öncelik verilmesi ile sağlanacağına vurgu yaptı. Bu konuda  atılabilecek birinci ve en değerli adım bayan ve kız çocuklarının mevcut  durumlarına yönelik en şimdiki temel istatistiklere sahip olabilmektir.

Haber bülteninde bu maksatla doğurganlık ve evlenmeler konusunda temel  bilgiler sunulmaktadır.

TÜRKİYE, NÜFUS BÜYÜKLÜĞÜNE NAZARAN SIRALAMADA 235 ÜLKE ORTASINDA 19.  SIRADA YER ALDI

Birleşmiş Milletler nüfus varsayımlarına nazaran 2020 yılı için dünya  nüfusunun 7 milyar 794 milyon 798 bin 729 kişi olduğu iddia edildi.
Bu iddialara nazaran en fazla nüfusa sahip ülke 1 milyar 439 milyon 323  bin 774 kişi ile Çin olurken, bu ülkeyi 1 milyar 380 milyon 4 bin 385  kişi ile Hindistan, 331 milyon 2 bin 647 kişi ile Amerika Birleşik Devletleri (ABD) izledi. Bu üç ülke dünya toplam nüfusunun %40,4’ünü  oluşturdu.

Türkiye, 83 milyon 384 bin 680 kişi nüfusu ile nüfus büyüklüğüne nazaran 235 ülke ortasında 19. sırada yer alırken, dünya toplam nüfusunun %1,1’ini oluşturdu.

CANLI DOĞAN BEBEK SAYISI 2020 YILINDA 1 MİLYON 112 BİN 859 OLDU

Canlı doğan bebek sayısı 2019 yılında 1 milyon 186 bin 560 iken, 2020  yılında 1 milyon 112 bin 859 oldu.

Toplam doğurganlık suratı, bir bayanın doğurgan olduğu periyot olan 15-49  yaş kümesinde doğurabileceği ortalama çocuk sayısını söz etmektedir.
Toplam doğurganlık suratı, 2001 yılında 2,38 çocuk iken 2020 yılında 1,76 çocuk olarak gerçekleşti. Bu durum doğurganlığın, nüfusun  yenilenme seviyesi olan 2,10’un altında kaldığını gösterdi.

TOPLAM DOĞURGANLIK SURATININ EN YÜKSEK OLDUĞU VİLAYET 3,71 ÇOCUK İLE ŞANLIURFA OLDU

Toplam doğurganlık suratının en yüksek olduğu vilayet 2020 yılında 3,71 çocuk  ile Şanlıurfa oldu. Bu ili 3,22 çocuk ile Şırnak, 2,88 çocuk ile Ağrı  ve Siirt izledi. Toplam doğurganlık suratının en düşük olduğu vilayet ise 1,29 çocuk ile Karabük oldu. Bu ili 1,31 çocuk ile Zonguldak ve Kütahya izledi.

YAŞA ÖZEL DOĞURGANLIK SURATININ EN YÜKSEK OLDUĞU YAŞ KÜMESİ 25-29 OLDU

Yaşa özel doğurganlık suratı, muhakkak bir yaş kümesinde bin bayan başına  düşen ortalama canlı doğan çocuk sayısını tabir etmektedir.

Yaş kümesine nazaran doğurganlık suratı incelendiğinde, 2001 yılında en  yüksek yaşa özel doğurganlık suratı binde 144 ile 20-24 yaş grubunda  iken 2020 yılında binde 115 ile 25-29 yaş kümesinde görüldü. Bu durum,  doğurganlığın bayanın daha ileri yaşlarında gerçekleştiğini gösterdi.

ADÖLESAN DOĞURGANLIK SURATI DÜŞTÜ

Adölesan doğurganlık suratı, 15-19 yaş kümesinde bin bayan başına düşen  ortalama canlı doğan çocuk sayısını tabir etmektedir. Yaşı çok genç  olan annelerden doğan bebeklerin daha yüksek derecede hastalık ve ölüm  riskiyle karşı karşıya kalmalarından ötürü adölesan doğurganlık  konusu anne ve bebek sıhhatinin korunması bakımından hayli önem  taşımaktadır.

Adölesan doğurganlık suratı, 2001 yılında binde 49 iken 2020 yılında  binde 15’e düştü. Öbür bir sözle, 2020 yılında 15-19 yaş  kümesindeki her bin bayan başına 15 doğum düştü.

DOĞUM YAPAN ANNELERİN ORTALAMA YAŞI 29,0 OLDU

Doğumlarını 2001 yılında gerçekleştiren annelerin ortalama yaşı 26,7  iken 2020 yılında 29,0 oldu. Öbür yandan birinci doğumunu 2020 yılında  gerçekleştiren annelerin ortalama yaşı ise 26,5 oldu.

DOĞUM YAPAN ANNELERİN %35,0’I İLKÖĞRETİM, ORTAOKUL YAHUT DENGİ OKUL  MEZUNU

Doğum yapan annelerin eğitim durumları incelendiğinde, 2019 yılında  ilköğretim, ortaokul yahut dengi okul mezunu olan annelerin oranının
%34,7, lise yahut dengi okul mezunu olan annelerin oranının %20,8 ve  yüksek öğretim mezunu olan annelerin oranının %25,9 olduğu görülürken
2020 yılında ilköğretim, ortaokul yahut dengi okul mezunu olan  annelerin oranının %35,0’a, lise yahut dengi okul mezunu olan annelerin  oranının %22,2’ye ve yüksek öğretim mezunu olan annelerin oranının ise %27,7’ye yükseldiği görüldü.

Öbür taraftan, 2019 yılında doğum yapan annelerin %2,4’ünün okuma  yazma bilmediği, %7,4’ünün okuma yazma bildiği ancak bir okul  bitirmediği, %8,7’sinin ilkokul mezunu olduğu görülürken, 2020 yılında  bu oranların sırasıyla %1,9’a, %6,4’e ve %6,8’e düştüğü görüldü.

BAYANLARDA ORTALAMA BİRİNCİ EVLENME YAŞI YÜKSELDİ

Birinci evlilik yaşının doğumlar üzerinde değerli bir tesiri olup daha  erken yaşlarda evlenen bayanların ortalama olarak daha fazla çocuk  sahibi olma potansiyeli bulunmakta, bu da ekseriyetle hayat boyunca  daha fazla sayıda doğuma yol açabilmektedir. Bayanlarda 2015 yılında 24,4 olan ortalama birinci evlenme yaşı 2020 yılında 25,1’e yükseldi.

RESMİ KIZ ÇOCUK EVLİLİKLERİ AZALDI

Evlenme istatistiklerine göre  16-17 yaş kümesinde olan kız  çocuklarının resmi evlenmelerinin toplam resmi evlenmeler içindeki  oranı 2010 yılında %7,8 iken 2020 yılında %2,7’ye düştü.

16-17 yaş ortasında evlenen kız çocuklarının toplam evlenmeler içindeki  oranı, 2002-2020

YAŞ KÜMESİ 20-24 OLAN EVLİ BAYANLARIN %4,6’SI 18 YAŞINDAN EVVEL EVLENDİ

Birleşmiş Milletler İstatistik Kurulu tarafından 2013 yılında kabul  edilen “Birleşmiş Milletler Toplumsal Cinsiyet Göstergeleri 52 Asgarî
Gösterge Seti”nde yer alan göstergelerden biri olan “20-24 yaş  kümesinde olup 18 yaşından evvel evlenen bayanların oranı” 2010 yılında
%8,2 iken 2020 yılında %4,6 oldu.

Hürriyet