20 Eylül’de yapılan bir düzenleme ile yabancıların taraf olduğu gayrimenkul satışlarında ekspertiz kıymeti istenmeye başladı. Bu düzenleme ile hileli halde konutların bedelinin vatandaşlık için gerekli olan 250 bin dolarmış üzere gösterilmesinin önüne geçildi. Fakat satışlarda ekspertiz bedeli ile satış fiyatları ortasında büyük farklılık oluştu. Ekspertiz kıymetleri meskenin satış bedelinin yüzde 30, yüzde 40 altında kalmaya başladı. Değerleme formülündeki değişikliğin bölümü olumsuz etkilediğine dikkat çeken Gayrimenkul Yurt Dışı Tanıtım Derneği (GİGDER) Lideri Ömer Faruk Akbal, yalnızca GİGDER üyelerinin 15 günde 478 milyon TL kaybı olduğu görülürken, firma başına kaybın 18 milyon TL’ye kadar ulaştığını söyledi.
GAYESİ TUTTURAMAYIZ
Türkiye’de milletlerarası yatırımcılara satılan her 100 gayrimenkulden yaklaşık 25’ini GİGDER’in gerçekleştirdiğini belirten Akbal, “478 milyon TL’lik bu kaybın tüm kesime yansımasının tümevarımla 1.8 milyar TL’yi rahatlıkla bulabileceği somut bir bilgi üzerinden görülüyor. Teminat maksatlı hazırlanan raporlardaki pahalar ile gayrimenkulün piyasa fiyatı ortasında ortalama yüzde 30 ile başlayıp yüzde 45’e kadar varabilen kıymet farklılıkları nedeniyle yabancı alıcıların inancının kırılması, yaşanan maddi zararın boyutunu yükseltmekle kalmadı, tıpkı vakitte prestij kaybına da neden oldu. Tahlil noktasında acil bir atak yapılmazsa, bölümün yaşadığı ziyan katlanarak önümüzdeki 2-3 ay içinde satışlar süratle düşecektir. Bu durumda yıl sonunda 50 bin adetlik satış gayemizin tutması çok güç görünmekle birlikte önümüzdeki yıl 30 bin adetleri dahi yakalamakta zorlanırız” diye konuştu.
NASIL ENGELLENİR
Bölümün kanayan yarasını durdurabilmek için GİGDER olarak uygulamanın çıkış nedeni olan ‘hileli rapor düzenlenmesinin engellenmesi’ ismine alternatif yeni tahliller geliştirdiklerini, bunları Etraf ve Şehircilik Bakanlığı’na aktardıklarını kaydeden Akbal, “Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile görüşmemiz olumlu geçti, sayın bakanımız Murat Kurum da mevzuyu yakından takip ediyor”dedi. Akbal, GİGDER olarak bakanlık ile paylaştıkları tahlil tekliflerini şöyle anlattı: “İlk olarak değerleme şirketleri, ana tedarikçi olan satış ofislerinin fiyatlarını temel alabilir. Bu kapsamda firmalardan satış mukavelelerini talep edebilir ve buradaki kıymetleri referans alabilir. İkinci tahlil ise yabancıya satış yapan firmaların bakanlığın belirleyeceği ‘bağımsız kontrol kuruluşlarınca’ verilecek kontrol raporuyla ilerlemelerini sağlayarak daha sağlıklı bir denetim sistemi oluşturmak. Böylelikle tüm kesim ziyana uğramadan,işini yanlış biçimde yapanların belirlenerek sistem dışı bırakılacağı bir isimli kontrol sistemi kurulabilir.”
AMAÇ ORTALAMA 225 BİN DOLAR
GİGDER olarak marka ve pazarlama şirketi AGS Küresel işbirliğiyle yabancıya konut satış endeksi ‘GİGDEKS’i hazırladıklarını tabir eden Ömer Faruk Akbal, endeksin, GİGDER üyelerinin satış fiyatından satış sistemine ve şimdiki bölüm beklentilerine kadar pek çok soruya verdikleri cevapların nizamlı olarak raporlanmasına ve gerçekçi bir eğilim ortaya koymasına dayandığını söyledi. Dataları aktaran Akbal, “Ocak 2021’de 410 yabancı yatırımcıyla gerçekleştirdiğimiz araştırmada yabancıya ortalama konut satış fiyatını 161 bin 500 olarak tespit etmiştik. Bu fiyatı geride bıraktığımız çeyrekte 196 bin 037 dolara ulaştı” diye konuştu. Akbal, Türkiye’de yabancı yatırımcıya bir konutun ortalama satış pahasını 2025’te 225 bin dolara yükseltmeyi hedeflediklerini aktardı.
Hürriyet
