Yükseköğretim Heyeti (YÖK), 12 Eylül 1980 askeri darbesi sonrası Ulusal Güvenlik Kurulu (MGK) tarafından hazırlanarak 6 Kasım 1981’de yayımlanan 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu ile kuruldu. Türkiye’deki tüm yükseköğretim kurumlarını çatısı altında toplayan YÖK, bugün sayısı 207’i bulan yükseköğretim kurumu, 8 milyonun üzerinde öğrenci, 180 binin üzerindeki öğretim elemanı ile hayli geniş bir kesim için çalışmalar yapıyor ve uyum misyonu yürütüyor.
YÖK’e bugüne kadar sırasıyla Prof. Dr. İhsan Doğramacı, Prof. Dr. Mehmet Sağlam, Prof. Dr. Kemal Gürüz, Prof. Dr. Erdoğan Teziç, Prof. Dr. Yusuf Ziya Özcan, Prof. Dr. Gökhan Çetinsaya ve Prof. Dr. Yekta Saraç başkanlık etti. Yükseköğretim Konseyine, 30 Temmuz 2021’de atanan Prof. Dr. Erol Özvar başkanlık yapıyor.
2003’te 27 bin 426 olan araştırma vazifelisi sayısı 2021’de 51 bin 548’e, 12 bin 621 olan tabip öğretim üyesi sayısı 41 bin 508’e, 5 bin 401 olan doçent sayısı 17 bin 778’e, 10 bin 187 olan profesör sayısı 30 bin 562’ye yükseldi. Türkiye’de vazife yapan yabancı asıllı öğretim elemanı sayısı da 3 bin 306’ya ulaştı.
Yükseköğretimde, nicel değişimlerin yanı sıra üniversitelerde kalite odaklı yapısal dönüşümler ile ilgili çalışmalar sürüyor. Bu kapsamda, Yükseköğretimde Misyon Farklılaşması ve İhtisaslaşma, YÖK 100/2000 Doktora Burs Projesi, Maksat Odaklı Milletlerarasılaşma, Yükseköğretimde Dijital Dönüşüm Projesi, Açık Bilim ve Açık Erişim Projesi, Geleceğin Meslekleri Projesi, YÖK-Gelecek Projesi, YÖK-Anadolu Projesi, YÖK Sanal Laboratuvar Projesi yürütülüyor.
ÖNCELİK SALGIN DEVAM EDERKEN ÜNİVERSİTELERİ YÜZ YÜZE EĞİTİME AÇMAK OLDU
Prof. Dr. Erol Özvar’ın misyona gelmesinin akabinde açıkladığı “YÖK’ün geleceğe dair yeni vizyonu” ile dikkatler, yükseköğretim sisteminde yeni periyotta hayata geçirilecek yapısal değişikliklere çevrildi.
Yeni YÖK Lideri’nin önceliği, COVID-19 salgını nedeniyle üniversitelerde yaklaşık 1,5 yıl boyunca orta verilen yüz yüze eğitimin tekrar başlatılması oldu. Özvar, üniversite rektörleri ile birinci defa bir ortaya geldiği toplantıda, 2021-2022 eğitim ve öğretim yılında üniversitelerde örgün eğitimin yüz yüze başlatılacağını açıklayarak bu husustaki kararlılığı ortaya koydu.
Salgın devam ederken verilen yüz yüze eğitim kararı, üniversitelerde eğitim alan öğrencilerin bir kısmının yurtlarda kalması, yemekhane, kütüphane üzere ortak alanların kullanılması üzere nedenlerle sıkıntı bir süreci beraberinde getirdiğinden YÖK bu mevzuda, salgının seyrine nazaran harmanlanmış eğitim modellerini kullanabilmeleri konusunda üniversitelere yetki verdi.
Üniversitelerde salgın sürecinde sağlıklı yerleşke uygulamaları konusunda YÖK, TSE ve Sıhhat Bakanlığınca geçen yıl hazırlanan rehber güncellendi ve yeni duruma uyarlandı. YÖK’ün çerçeve kararlarını içeren iki rehberde, Kovid-19 önlemlerinin yanı sıra eğitim öğretim süreçlerine ait ayrıntılara yer verildi. Bu kapsamda, üniversitelerde, derslerin yüzde 40’ı yahut rastgele bir dersin yüzde 40’ının uzaktan eğitim yoluyla yapılabilmesi kararlaştırıldı.
AŞILANMA DAVETİ SONUCUNDA ÇOK YÜKSEK ORANLARA ULAŞILDI
YÖK Lideri Özvar, farklı mecralardan üniversitelerdeki öğretim elemanlarına, idari çalışana ve öğrencilere aşı olmaları konusunda da davette bulundu. YÖK’ün son datalarına nazaran, Kovid-19’a karşı aşı olan ve korunması olan öğrencilerin oranı yüzde 79,21, akademik işçi oranı yüzde 93,27, idari çalışanın oranı ise yüzde 90,70’e ulaştı.
BÜYÜK DATA HAZIRLIKLARI
YÖK Başkanlığı, yeni devirle birlikte “büyük veri” kavramının altını çizecek adımlar atacak. Türkiye’de sayıları 207’ye ulaşan üniversitelerde üretilen akademik çalışmalar, bilimsel yayınlar, projeler, derslerin büyük data olarak ulaşılabilir hale gelmesi için yeni teknikler devreye alınacak.
ÜNİVERSİTELERDE AKADEMİK PERFORMANSA DAYALI İDARE ANLAYIŞI
YÖK’ün yeni vizyonunda, yükseköğretimdeki en kıymetli gündem unsuru olarak üniversitelerde “bilimsel üretkenliği” öne çıkaran çalışmalar gösteriliyor.
Üniversite idarelerinin akademik performansı temel alan bir idaresi benimsemesinin değerine vurgu yapılan yeni vizyona nazaran, öğretim elemanlarının bilimsel üretimi yakından izlenecek ve üniversite içi idare siyasetleri oluşturulacak, atama, yükseltme, proje destekleme ve teşvik düzenekleri bu üretkenlik temeline nazaran yapılacak.
Üniversitelerde bilimsel üretkenliğin yanı sıra emsal manaya gelecek akademik performansın izlenmesi de öncelikli mevzuların başında geliyor. Vizyonda yer alan bu istikametteki tabirler, akademik performansa dayalı üniversite idaresinin hayata geçirilmesi yolunda yeni çalışmaların yapılacağı istikametinde işaretler barındırıyor.
Yeni vizyona nazaran, üniversitelerin ülkedeki istihdama sağlayacağı katkı, YÖK’ün üniversiteleri çeşitli formlarda değerlendirdiği çalışmalarında bir parametre olarak gösterilecek. Yeni devirde, yükseköğretim kurumlarının istihdam konusunu özel bir odak haline getirmeleri bekleniyor. Böylelikle Türkiye’de iş gücü piyasası ve üniversitelerin kendi mezunlarının istihdamlarını izleyen bir idare anlayışının hızlandırılması hedefleniyor.
Bunun yanında 11. Kalkınma Planı kapsamındaki aksiyon planları ortasında yer alan ve ulusal teknoloji atağı için gereksinim duyulan iş gücü profilinin belirlenmesi, bu gereksinime dönük yükseköğretim programlarında güncelleme yapılması ile ilgili başlatılan süreçler çeşitlendirilerek devam ettirilecek.
ÜNİVERSİTE-SANAYİ İŞ BİRLİĞİNDE YENİ MODELLER
YÖK’ün yeni periyodunda, üniversite-sanayi iş birliği modellerinin geliştirilmesi de başka bir bahis başlığı olarak pahalandırılacak. Bu kapsamda, üniversitelerin kimi kısımlarının endüstrinin belli yerlerinde konumlandırıldığı yeni modeller gündeme getirilecek.
Şuranın gelecek vizyonunda yer verdiği bir öteki husus başlığı ise üniversiteler ortasında devlet ve vakıf üniversitesi ayrımının ortadan kaldırılması olarak belirtiliyor. Özvar, Ulusal Eğitim Bakanlığının 2022 yılı bütçesinin görüşüldüğü TBMM Plan ve Bütçe Kurulunda yeni devirde vakıf üniversitelerini de araştırma üniversitesi konsepti içerisinde değerlendireceklerini açıkladı.
MEMLEKETLER ARASI ÖĞRENCİ VE ÖĞRETİM ELEMANI SAYISINDA ÇITA YÜKSELECEK
Yükseköğretim Konseyi, uluslararasılaşmayı bir stratejik amaç olarak benimseyerek bu hususta üniversiteleri teşvik edici çalışmalar yürütüyor. Üniversitelerdeki milletlerarası öğrenci sayısı son yıllarda değerli ölçüde arttı. Yükseköğretim sistemindeki milletlerarası öğrenci sayısı 182 farklı ülkeden 240 bine ulaştı. Bu sayı ile Türkiye, dünyada en çok milletlerarası öğrenci kabul eden birinci 10 ülkeden biri oldu. YÖK, yeni periyotta yükseköğretimde milletlerarasılaşma çıtasını üst taşıyacak. Öğrenci ve öğretim elemanı hareketliliğine üçüncü bir mevzu daha eklenecek ve milletlerarası saygınlığı olan öğretim elemanları Türk üniversitelerinde istihdam edilmek üzere ülkeye davet edilecek.
TÜRK ÜNİVERSİTELERİ, MİLLETLERARASI BİLİM AKADEMİLERİ İLE YENİ İŞ BİRLİKLERİ YAPACAK
Ayrıyeten, Türk üniversitelerinin, saygın memleketler arası bilim akademileri ve kurumlarıyla daha yakından etkileşime girmesi ve yeni iş birlikleri için hazırlıklar devam ediyor. Bilim insanlarının daha nitelikli yayın yapabilmeleri ve üretkenliklerini arttırabilmeleri için milletlerarası saygınlığı olan yabancı meslektaşlarıyla birlikte çalışmalarını sağlayacak imkan ve altyapının güçlendirileceği çalışmalar yürütülecek.
Yeni periyotta ayrıyeten bilim diplomasisinin Türkiye’nin milletlerarası siyasetinde daha aktif ve kıymetli roller oynaması için faaliyetlere devam edilecek. Bunların yanında Türk üniversiteleri, farklı kurumların açıkladığı sıralamalara nitelikli üretim ve yayın yoluyla girmeleri için teşvik edilecek.
Yeni devirde üniversiteler ile çok daha yakın irtibat ve iş birliği ile yükseköğretim hayatına katkı verme istikametinde çalışmalar yürütülmesi de hedefleniyor.
Hürriyet
