KATEGORİ BAZINDA ORTALAMA HASILAT
Sıhhat eserleri ve yiyecek, içecekten sonra yolcu alışkanlıklarında yeniden lüks eserlere hakikat bir yükseliş var. Birinci üç sırada lüks giyim ve aksesuvar, saat ve mücevher yer alıyor. Salgın devri sonrası bu harcamalar da yükseliş istikametinde. Duty Free mağazalarında en çok satılan eser bazında bakıldığında (sağlığa çok ziyanlı olmasına rağmen) sigara ve bayan erkek parfümleri kategorisinin birinci sıralarda yer aldığı gözlemleniyor. Toplam Ağustos-Eylül 2020 hasılatları karşılaştırıldığında yaklaşık yüzde 16 artış gerçekleştiği görülüyor. Yani yolcu azalıyor fakat azalan yolcuda, yolcu başına harcama artıyor. Giyim ve aksesuarda yüzde 15.2, lüks giyim ve aksesuarda yüzde 27.6, saat ve mücevherde yüzde 19.4 artış oldu.
İstanbul Havalimanı terminal işletmecisi hijyen kuralları için harcamadan hiçbir şeyi kısmadı. Gözlerin üzerinde olduğu terminalde her gün her yer büyük bir titizlikle dezenfekte ediliyor. O denli maske takmayan hiçbir yolcuya da müsamaha gösterilmiyor.
Ateş ölçme sistemleri hem sabit hem de özel kasklarla yapılıyor. Küçük bir bulguda yolcu çabucak çevriliyor ve sıhhat ünitelerine yönlendiriliyor. Kısa ismi İGA olan İstanbul Havalimanı işletmecisinin kurumsal bağlantısının başında olan Gökhan Şengül ile sohbet ederken değişik bilgilere ulaştım. Ben sanıyordum ki bu kadar yolcu düşüşünde, terminaldeki mağazalar çökecek, yiyecek içecek kısımları can çekişecek. O denli olmamış, hatta havalimanındaki otelde bile doluluklar azalıp çoğalsa da yönetim edebilecek bir grafikle yoluna devam ediyor. Terminal ayakta kalabilmek için koronavirüs periyodunda birçok hizmeti yine şekillendirmiş. Buggy denilen araçlarla yolcuların taşınması işi ağırlaştırılmış. Fiyatsız yelpazesi de genişletilmiş.
TALEP HİJYEN ESERİNE
Elbette hâlâ terminallerde en çok satın alınan eserlerin başında hijyen eserleri geliyor. Titiz yolcular bilhassa uzun uçuşa giderken havalimanından da fazlaca maske, dezenfektan ve mendil üzere eserler alıyorlar. Bunun yanı sıra bir de yeme içme sorunu var.
Uçakların birçoklarında, 4 saate kadar olan uçuşların büyük kısmında yolcuya sudan öteki hiçbir şey verilmiyor. Yolcular bu yüzden, mecburî olarak erken geldikleri terminalde daha fazla yemek yemeyi tercih ediyorlar. Geniş yiyecek yelpazesi sunan BTA şirketi İstanbul Havalimanı’nın da önder şirketi pozisyonunda. Ayrıyeten, içinde yiyecek ve içecek olan alıp uçağa götürülebilecek kutular da sunuluyor.
YÜZDE 40 ARTIŞ
2019–2020 karşılaştırmasında yolcu başına harcama ölçülerinde yükselişler dikkat çekiyor. 2019-2020 Temmuz kıyaslamasına nazaran yolcu başına harcama ölçüsü yüzde 22, ağustos yüzde 36, eylül ayında ise yüzde 40 artış kelam konusu. Duty Free, temmuz-eylül devri geçen sene ile kıyaslandığında yolcu sayısı yüzde 70 civarı düşmesine karşın yolcu başına harcama ölçüsü yüzde 37 artmış.
Yeme-içme alanlarında da tekrar tıpkı devir kıyaslaması içinde yüzde 70 yolcu düşmesine karşın yüzde 40 civarı yolcu başına harcama ölçüsü artmış. Bilhassa kapalı paket eserlerindeki artış çok fazla.
KARANTİNA KALKSIN TEST ARTSIN
Bütün havayollarının ortak talebi karantinanın kalkması ve testlerin arttırılması istikametinde. Zira kimi ülkelere kısa periyodik bir seyahat planlamak imkânsız hale geldi. Örneğin şimdilerde Singapur’a gideceksiniz, uçuyorsunuz fakat gittiğinizde kesinlikle karantinaya girmek zorundasınız. O denli yakınımın konutunda kalırım falan kabul edilmiyor, doğruca belirlenen karantina oteline götürülüyorsunuz. Uzun bir mühlet karantinadasınız, yani gidip gelmeye değmez. O denli 5 günlük bir seyahat planlamak imkansız. Turist olmak şu vakitlerde en sıkıntı iş. Nerede hangi kısıtlama ile karşılaşacağınızı bilmiyorsunuz.
Havayolu şirketleri bu yüzden var olan yolcusunun yüzde 70’ini kaybetmiş durumda. Şirketlerin istediği tek şey, karantina yerine koronavirüs testlerinin arttırılması ve her yolcuya süratle uygulanması. Sonucun çok kısa müddette yani 1 saatten az bir müddette verilmesi. Ancak süratli testlere ulaşmak o kadar kolay değil ve maliyetler de hayli yüksek. Yani karantina tehlikesi olmadan uçmak hâlâ çok kolay değil. Hatta uçuştan beş-altı gün evvel yaptırdığınız bir testin sonucu negatif çıkmış olsa bile kederinizi anlatmanız mümkün değil.
‘PAKETLİ ESERLER TERCİH EDİLİYOR’
İstanbul Havalimanı’nın yiyecek içecek önderi BTA, 8 ülkede 18 havalimanında hizmet veriyor. Şirket Cakes&Bakes tesislerinde 130’dan fazla marka için üretim yapıyor. Uçak içi ikram servisi hizmeti de veren şirketin CEO’su Sadettin Cesaretli pandemi periyodunda en çok paketli eserlere ilginin arttığını söylüyor. Bu yüzden havalimanları dışındaki işletmeler için paketledikleri eserlerin imalatını arttırdıklarını, bunun da havalimanlarında müşterilerin beğenisini kazandığını açıklıyor.
Ayrıyeten birçok yolcu, uçaklarda ikram azaldığı için daha çok paketli eserleri alıp yanlarında götürüyorlar. Değişimi anlatan Sadettin Cesaretli: “Birincisi, yolcularımızın alınan önlemlere ahenk sağladığını söyleyebiliriz. Hizmet verdiğimiz konuk sayısında trafik düşüşüne paralel bir düşüş olmakla birlikte kişi başı ortalama harcama ölçüsünün arttığını gözlemliyoruz. İkincisi, paket servis alan konuklarımızın oranının arttığını görüyoruz. Üçüncüsü, konuklarımızla yaptığımız saha anketlerinde, restoranlarımızda alınan fizikî aralık ve hijyen tedbirlerinden yüzde 97 oranında çok şad ya da şad olduklarını, havalimanında inançla yiyecek-içecek hizmeti aldıklarını gözlemliyoruz” dedi.
Hürriyet
